Όρλιακας. Σπήλαιο Γρεβενών – Φαράγγι Πορτίτσας.

[Μήτρου Τάκης]

Δυτική Μακεδονία.
Γρεβενά.
Βορειανατολική Πίνδος

ΟΡΟΣ: Όρλιακας (1432)
Διαδρομή: Χωριό Σπήλαιο Γρεβενών – Φαράγγι Πορτίτσας «Γέφυρα Πορτίτσας» - Σπήλαιο.
Μια διαδρομή χωρίς καμιά απαίτηση παρά μόνο την αγάπη μας για την φύση και την καλή μας διάθεση.
Με την Ορειβατική Λέσχη Εορδαίας.
Υ/Δ:-+316Μ
Χμ:3Χμ.
Ω.Π.:1,5 ώρες χωρίς διαλλείματα.
Σήμανση: Καλή.
Β.Δ.:1.
Νερό στην διαδρομή: Στο χωριό και στην πετρογέφυρα.
Κατάλληλη εποχή. Άνοιξη Καλοκαίρι Φθινόπωρο (Ζεστές μέρες για να διασχίσουμε και το φαράγγι).
Πρόσβαση: Από την πλατεία του χωριού Σπήλαιο.
Πως θα φτάσουμε: 25χιλ.δυτικά της πόλης των Γρεβενών, Εγνατία οδός, έξοδος για Χιονοδρομικό Βασιλίτσας και Μαυραναίους, 3Χμ., μετά τους Μαυραναίους στην διασταύρωση στην θέση «Ταμπούρι» φεύγουμε ευθεία μπροστά για Ζιάκα, Αβδέλα, Περιβόλι, αμέσως μετά τον Ζιάκα αφήνουμε τον δρόμο για Περιβόλι και φεύγουμε αριστερά για Σπήλαιο.
Προσοχή: Η χάραξη της διαδρομής στον χάρτη είναι ενδεικτική της κατεύθυνσης και δεν είναι απόλυτα ακριβείς.
Τμήμα χάρτη Anavasi TopoNavigator.
Λίγα λόγια για το χωριό.
Το Σπήλαιο είναι οικισμός 25χιλ.δυτικά της πόλης των Γρεβενών. Ανήκει στο Δήμο Θεοδ. Ζιάκα και σήμερα έχει 160 κατοίκους. Είναι κτισμένος σε πλάτωμα της Νοτιοανατολικής ράχης του όρους Όρλιακα σε υψόμετρο 980Μ κάτω από την κορυφή Σταυρός. Άξια αναφοράς είναι η εκκλησία της Ιεράς Μονής Κοιμήσεως της Θεοτόκου Σπηλαιωτίσσης που ιδρύθηκε το 1633 και ήταν Σταυροπηγιακή. Εσωτερικά η εκκλησία καλύπτεται από πλήθος αγιογραφιών εξαιρετικής τέχνης και είναι βυζαντινού ρυθμού.
Οι δύο ποταμοί που διαμόρφωσαν το καταπληκτικό ανάγλυφο της περιοχής δημιουργώντας δύο σπάνια και αξιόλογα φαράγγια. Ο «Περιβολιώτικος» ποταμός που κατεβαίνει από τα δυτικά διαμόρφωσε το καταπληκτικό φαράγγι της «Πορτίτσας» που βρίσκετε Νότια του χωριού. Έχει ύψος 300 μέτρα περίπου και άγρια ομορφιά σε συναρπάζει. Στο στόμιο του έχει το σπάνιας ομορφιάς πέτρινο γεφύρι της «Πορτιτσας». Ένα άλλο διαβρωτικό αξιοθέατο είναι το «Βαενάκι» ένα τούνελ 10 μέτρα περίπου που διαπερνά ψηλά το βράχο της Πορτίτσας. Ο «Σμιξιώτικος» ποταμός ( Βελονιάς ) που κατεβαίνει από τα βόρεια και διαμόρφωσε το φαράγγι της «Λιάτισας» που βρίσκετε ανατολικά του χωριού αλλά είναι δύσκολα προσβάσιμο χωρίς τεχνικά μέσα, και για το πέρασμα του έχει δύο πέτρινα γεφύρια του «Κατσογιάννη» και της «Λιάτισας» ή «Κλέφτη». Οι δυο παραπάνω ποταμοί ενώνονται σε μια καταπληκτικής ομορφιάς σμίξη κάτω από ένα απότομο αλλά με φοβερή ομορφιά βράχο και δημιουργούν τον «Βενέτικο» τον κυριότερο παραπόταμο του Αλιάκμονα.
Το χωριό προσφέρετε ως αφετηρία πεζοπορικών, ορειβατικών και αναρριχητικών εξορμήσεων με άπειρες επιλογές. Από το χωριό περνάει το οργανωμένο μονοπάτι μεγάλων αποστάσεων (Μεσολούρι –Τρίκομο)
URLΠερισσότερα για την περιοχή
Περιγραφή διαδρομής.
Η διαδρομή είναι τμήμα της διαδρομής Σπήλαιο – Πορτίτσα – Τρίκομο. (8,2Χμ., 3 ώρες περίπου χωρίς επιστροφή).
Από την πλατεία του χωριού με υψόμετρο 960Μ (1) κατηφορίζουμε με κατεύθυνση Δυτική Βορειοδυτική ΔΒΔ και στην πρώτη διασταύρωση στρίβουμε αριστερά. Κατηφορίζουμε με κατεύθυνση Νότια Ν, περνάμε αριστερά από την εκκλησία και το σχολείο και καταλήγουμε σε τσιμεντένιο δρόμο που τον ακολουθούμε για λίγα μέτρα αριστερά Ανατολικά Α και στην συνέχεια παίρνουμε το καλντερίμι δεξιά που με Νότια Ν κατεύθυνση θα μας κατεβάσει άλλοτε ήπια και άλλοτε έντονα στον «Περιβολιώτικο» ποταμό, και σε φαράγγι με πέτρινη γέφυρα στο στόμιό του (2).
Ήμαστε στο φαράγγι της «Πορτίτσας», σε υψόμετρο 644Μ αφού καλύψαμε - 316Μ υψομετρικής διαφοράς, διανύσαμε απόσταση 1,5Χμ., σε χρόνο 30 λεπτών.
Το τοπίο τόσο στο φαράγγι όσο στην κοιλάδα «Περιβολιώτικου» είναι καταπληκτικό. Αξίζει τον κόπο αν συνθήκες το επιτρέπουν, συνήθως μετά τα μέσα του καλοκαιριού που η στάθμη του ποταμού πέφτει, να μπούμε σχετικά εύκολα στο φαράγγι αλλά και γενικά στον ποταμό. Απαραίτητα πέδιλα.
Στα βράχια αριστερά της γέφυρας για όσους αγαπούν την αναρρίχηση υπάρχουν ανοιγμένες διαδρομές.
Δυστυχώς όλοι αυτοί η μαγεία χαλάει από ανόητους και ματαιόδοξους συμπολίτες μας που κατεβαίνουν με τα «Θηριώδη» αυτοκίνητα τους στο φαράγγι, αλλά δεν κάνουν τον κόπο να περπατήσουν 100 μέτρα για να θαυμάσουν το μεγαλείο της φύσης και των προγόνων μας, και περιορίζονται σε «Ταρζανιές του κώλου », χαλώντας την αισθητική των ανθρώπων αλλά και την αισθητική της φύσης.
Για την επιστροφή.
1) Συνεχίζουμε για Τρίκομο, ακολουθώντας το μονοπάτι αμέσως μετά την γέφυρα και σε 7Χμ., και σε χρόνο 3 ωρών περίπου φτάνουμε στο Τρίκομο.
2) Ακολουθώντας τον χωματόδρομο δεξιά (2α) Βορειοδυτικά ΒΔ και σε 6,3Χμ επιστρέψουμε στο χωριό. (Άχαρη διαδρομή).
3) Περνάμε το φαράγγι (2β) και πριν την σμίξη βγαίνουμε στην αριστερή κοίτη, και στην θέση «Καρούτες» παίρνουμε τον χωματόδρομο αριστερά Βόρεια Β και ακολουθώντας τον και σε 4,5Χμ., καταλήγουμε στο χωριό. Αν επιλέξουμε αυτήν την διαδρομή μπορούμε να επισκεφτούμε και το καταπληκτικό γεφύρι της «Λιάτισας» ή «Κλέφτη» αρκεί να παρακάμψουμε στο πρώτο Χμ. του χωματόδρομου, 300 μέτρα δεξιά μας. (Απαιτητική διαδρομή).
4) Από την διαδρομή που ήρθαμε.

1 Χάρτης Διαδρομής. Τμήμα χάρτη Anavasi TopoNavigator.
2 Ο Όρλιακας και ο λαξευμένος δρόμος. που μας πηγαίνει στο χωριό.
3 Το Σπήλαιο. Δεξιά το στόμιο της «Πορτίτσας».
4 Ο Όρλιακας και το Σπήλαιο.
5 Η Μονή Κοιμήσεως της Θεοτόκου Σπηλαιωτίσσας.

[Μήτρου Τάκης]

6 Στην πλατεία του χωριού.
7 Η κοιλάδα του «Περιβολιότικου».
8 Κατηφορίζοντας.
9 Κατηφορίζοντας.
10 Αγναντεύοντας.

[Μήτρου Τάκης]

11 Κατηφορίζοντας.
12 Κατηφορίζοντας.
13 Κατηφορίζοντας.
14 Η κοιλάδα και το φαράγγι.
15 Ο «Περιβολιότικος».

[Μήτρου Τάκης]

16 Στο Καλντερίμι.
17 Εκπαίδευση για τις δουλειές του μέλλοντος.
18 Στα Καγκέλια.
19 Αγναντεύοντας.
20 Το γεφύρι της «Πορτίτσας».

[Μήτρου Τάκης]

21 Το φαράγγι της «Πορτίτσας».
22 Αναμνηστική στο γεφύρι της «Πορτίτσας».
23 guest star η Έυα.
24 Η γέφυρα και το φαράγγι. Αριστερά στον βράχο Αναρριχητικές διαδρομές.
25 Γιώργος το ανερχόμενο ταλέντο της αναρρίχησης. Μεριάστε βράχοι να διαβώ.

[pankan]

Πολύ ωραίο μέρος. Τα τελευταία καλοκαίρια δεν παραλείπω να το επισκεφθώ για βολτίτσα, μπανάκι και ξάπλες. Δεν έχω δοκιμάσει να διασχίσω το φαράγγι. Ελπίζω το πόδι μου να μου επιτρέψει να το δοκιμάσω φέτος.
Μου έκανε μεγάλη εντύπωση τη πρώτη φορά που πήγα, ότι οι ντόπιοι προσπάθησαν να με αποθαρρύνουν να κατέβω το (πανάκριβο) καλντερίμι. Δεν μου έλεγαν από που ξεκινάει και με έστελναν (πιεστικά) από το δρόμο. Έβλεπαν βέβαια μαζί και το τετράχρονο. Αλλά ή αλήθεια είναι ότι το τεράχρονο δεν είχε πρόβλημα, αυτοί το είχαν. Φαίνεται ότι αφού το καλντερίμι εκπλήρωσε το σκοπό του (έργα-έργα, φράγκα-φράγκα), μας τελείωσε.
Για ένα διάστημα επιχείρησαν να οργανώσουν εκεί κάτω και κάποιο καλοκαιρινό μουσικό φεστιβάλ. Αλλά ευτυχώς κι αυτό μας τελείωσε γρήγορα. Μένουν μόνο κάποιες εγκαταλελειμένες πρόχειρες εγκαταστάσεις (καντίνες κλπ) για να το θυμίζουν.

ΥΓ Νομίζω καλά το είχατε βάλει στον Όρλιακα στην αρχή. Γιατί ΒΑ Πίνδος; Μπορεί σε άλλες διαδρομές της ευρύτερης περιοχής να υπάρχει πρόβλημα ένταξης. Αυτή όμως είναι αναμφισβήτητα στον Όρλιακα.

[geohnit]

Την φτιάξανε αυτήν;;;

[Μήτρου Τάκης]

Την φτιάξανε αυτήν;;;

Κοπτοραπτική.

[nektaman]

απίστευτα όμορφα μέρη....

[pankan]

τα παρακάτω αχόλια αφορούν τη κατάσταση που διαμορφώθηκε στο φαράγγι της Πορτίτσας τον Αύγουστο του 2020
Με ενέργειες της Περιφέρειας Δυτικής Μακεδονίας και προφανώς με την ανοχή των κατοίκων του Σπηλαίου, ασφαλτοστρώθηκε ο υπάρχων βατός χωματόδρομος μέχρι ακριβώς εκεί που καταλήγει το πανάκριβο και λίγο-πολύ εγκαταταλελειμένο καλντερίμι, ακριβώς μπροστά στο γεφύρι-μνημείο της Πορτίτσας.
Ταυτόχρονα καταργήθηκε το ανάχωμα που εμπόδιζε τα αυτοκίνητα να πλησιάζουν το γεφύρι, με αποτέλεσμα τα πάρα πολλά, και παρκαρισμένα παντού αυτοκίνητα, ακόμη και να πατάνε τις πρώτες πέτρες της γέφυρας για να κάνουν αναστροφή.
Στο ίδιο ακριβώς σημείο μπροστά στο γεφύρι εγαταστάθηκε μπαρ σε όχημα που μοιάζει με ...καρπούζι. Με τραπεζοκθίσματα φυσικά. Το μπαρ προσέφερε στο καταμεσήμερο κάθε είδους αλκοολούχα ποτά και πολύχρωμα κοκτέηλ, σε ποτηράκια που τα εβρισκε κανείς πεταμένα παντού στο φαράγγι και το ποτάμι.
Ο ηλεκτρισμός προερχόταν από μια εξαιρετικά θορυβώδη γεννήτρια.
Τά πάρα πολλά αυτοκίνητα που ήταν παρκαρισμένα πάνω στον ασφαλτόδρομο μέχρι ακριβώς μπροστά στη γέφυρα, μετέφεραν πλήθη κόσμου που εμφανέστατα είχαν μπερδέψει τη Πορτίτσα με τη Μύκονο.
Η (δημοσιευμένη) δικαιολογία της περιφέρειας για αυτό το αίσχος, ήταν η αύξηση της τουριστικής κίνησης της περιοχής.
Γνώμη μου είναι πως αν ο ασφαλτόδρομος κρινόταν εντελώς απαραίτητος, έπρεπε τουλάχιστον να σταματήσει εκεί που συναντά κατεβαίνοντας το ποτάμι. Εκεί να φτιαχνόταν το παρκινγκ και το μπιτς μπαρ της Περιφέρειας Δυτικής Μακεδονίας.
Μακριά από ένα μνημείο της φύσης (το φαράγγι) και ένα μνημείο πολιτισμού (το γεφύρι). Και από εκέι και πέρα να συνέχιζε μόνο ως καλντερίμι και διάδρομος αναπηρικών αμαξιδίων.
Προσωπικά πιστεύω ότι μόνο ντροπή αξίζει σε αυτούς που εμπνέυτηκαν και εφάρμοσαν αυτό το αίσχος.
Και προτείνω σε όλους σας να μη πηγαίνετε στη Πορτίτσα και να μην αφήνετε ούτε ένα ευρώ στο χωριό από πάνω (το Σπήλαιο), που οι κάτοικοί του επέτρεψαν το βιασμό της κληρονομιάς τους.
Στις φωτογραφίες φαίνεται το μπαρ-καρπούζι που βρίσκεται σε ίση απόσταση από το γεφύρι και τη κατάληξη του πανάκριβου καλτεριμιού που διακρίνεται δίπλα του.

[Μήτρου Τάκης]

Την "Τουριστική Ανάπτυξη" Και τον "Οικοτουρισμό", κάπως έτσι τον φανταζόμαστε, κάπως έτσι τον θέλουμε.
Μέσα στο ποτάμι είδα και "αγώνες" από θηριώδη Τζιπ "Αγροτών των Βορείων Προαστίων". Hummer εναντίων - Porsche Cayenne -& Audi Q5.
Ποιος νίκησε; Μα η βλακεία.
Μόνο "Οι ηλίθιοι είναι αήττητοι" λέει ο σοφός Ηλίας Πετρόπουλος .
Είχες την «τύχη» να είσαι στα χωριά της Τύμφης στα μέσα Αύγουστου; Εκεί να δής το « μεγαλείο» του Ρογκοβού και του Βοϊδομάτη;
Εν κατακλείδι δεν φταίνε οι τοπικές κοινωνίες που αποζητούν οικονομική ανάπτυξη μέσα από τον τουρισμό. Είναι πολλή εγωιστικό να θέλουμε τα ορεινά χωριά κλεισμένα στο «νέφος του προηγούμενου αιώνα», που περιμένει τον «ταλαιπωρημένο εξερευνητή» να τα θαυμάσει, αυτό που φταίει είναι ο «εγωισμός του Πελάτη» που έχει «Πάντα δίκιο».
Μεγάλη συζήτηση.
Ο Ορλιακας ,το Σπήλαιο, το Φαράγγι Πορτίτσας , και όλη η περιοχή αξίζουν, αξίζουν πολλά, μα πάνω από όλα τον σεβασμό μας.

[nektaman]

εδώ μιλάμε για χοντρές κονόμες κοπέλια και αμφιβάλω εαν μένει ένα ευρώ στον τόπο....280.000 για ένα μονοπάτι ???....εμμ τόσο μπετό και πέτρα που κουβάλησαν και έχτισαν !!!

[pankan]

Την "Τουριστική Ανάπτυξη" Και τον "Οικοτουρισμό", κάπως έτσι τον φανταζόμαστε, κάπως έτσι τον θέλουμε.
Μέσα στο ποτάμι είδα και "αγώνες" από θηριώδη Τζιπ "Αγροτών των Βορείων Προαστίων". Hummer εναντίων - Porsche Cayenne -& Audi Q5.
Ποιος νίκησε; Μα η βλακεία.
Μόνο "Οι ηλίθιοι είναι αήττητοι" λέει ο σοφός Ηλίας Πετρόπουλος .
Είχες την «τύχη» να είσαι στα χωριά της Τύμφης στα μέσα Αύγουστου; Εκεί να δής το « μεγαλείο» του Ρογκοβού και του Βοϊδομάτη;
Εν κατακλείδι δεν φταίνε οι τοπικές κοινωνίες που αποζητούν οικονομική ανάπτυξη μέσα από τον τουρισμό. Είναι πολλή εγωιστικό να θέλουμε τα ορεινά χωριά κλεισμένα στο «νέφος του προηγούμενου αιώνα», που περιμένει τον «ταλαιπωρημένο εξερευνητή» να τα θαυμάσει, αυτό που φταίει είναι ο «εγωισμός του Πελάτη» που έχει «Πάντα δίκιο».
Μεγάλη συζήτηση.
Ο Ορλιακας ,το Σπήλαιο, το Φαράγγι Πορτίτσας , και όλη η περιοχή αξίζουν, αξίζουν πολλά, μα πάνω από όλα τον σεβασμό μας.

Στο Βοιδομάτη πέρασα πρόπερσι. Μπορεί η εμπορευματοποίηση να μη μου άρεσε αλλά δεν με ενόχλησε. Θα ξαναπήγαινα χωρίς πρόβλημα στη περιοχή. Όπως υπονόησες ο τουρισμός είναι η μόνη ελπίδα των ορεινών χωριών. Πάνε τα πρόβατα. Και θυμάμαι πολύ καλά την ερήμωση του Πάπιγκου των μέσων του 80.
Δεν θα ξεχάσω πως οι Παπιγκιώτες ήταν αυτοί που εμπόδισαν τη κατασκευή του δρόμου που θα πέρναγε από το καταφύγιο και θα κατέληγε στο Τσεπέλοβο. Και πολλά άλλα στη στάση τους.
Στη Πορτίτσα δεν μιλάμε απλά για τουρισμό και εμπορευματοποίηση. Μιλάμε για άσφαλτο μέχρι τα μπούνια και καρπούζια σε ρόδες που σερβίρουν κοκτέιλ.
Μιλάμε δηλαδή για χαώδη ποιοτική διαφορά των Ζαγορίσιων με τους κ.....ες των Γρεβενών.

[pankan]

εδώ μιλάμε για χοντρές κονόμες κοπέλια και αμφιβάλω εαν μένει ένα ευρώ στον τόπο....280.000 για ένα μονοπάτι ???....εμμ τόσο μπετό και πέτρα που κουβάλησαν και έχτισαν !!!

Σημείωσε ότι το μονοπάτι είναι μήκους 1500 μέτρων.
Και να είσαι ακριβής. 285.600 στα μέσα της χρυσής δεκαετίας του 2000.
Τι; μόνο σε ολυμπιάδες θα τα πετάγαμε;